“Ik speel het spel, maar geen toneel.”
Dat het leven van een ondernemer bestaat uit veranderingen, gewenst of ongewenst, hoef je Joost Baltus niet te vertellen. Voor hem als adviseur bij overnametrajecten is het realiseren van veranderingen dagelijkse kost. Over het verloop van dergelijke trajecten interviewde ik in 2020 vijf van Joosts opdrachtgevers en in vier cases ook de partijen aan de spreekwoordelijke ‘andere kant van de tafel’. Die gesprekken leverden stuk voor stuk mooie inkijkjes op in de drijfveren van bevlogen ondernemers en in de angels en voetklemmen van een overnameproces. Wat Joost zelf beweegt, bleef hierin wat op de achtergrond. Dus werd het wel een keer tijd om hemzelf te bevragen. Over ondernemerschap en vooral: over zijn visie op het vak van overnameadviseur.
Joost, je hebt zelf een onderneming. Wat speelt dat voor rol in jouw werk?
Ik denk dat ik mij daardoor goed kan verplaatsen in de mensen die bij een traject zijn betrokken. Hoe lastig het kan zijn om afstand te doen van iets waarin je je ziel en zaligheid hebt gestopt. Ik doe dit werk al 18 jaar, maar heb daarnaast in het verleden ook een paar andere initiatieven opgestart, die uiteindelijk door anderen zijn voortgezet. Veelbelovende zijpaden, maar uiteindelijk heb ik toch gekozen voor wat het best bij mij past. Al met al een boeiende weg, die veel tijd en energie heeft gekost, maar waarvan ik ook veel heb geleerd. Die eigen ervaring neem ik mee in elk overnameproces en dat maakt me een betere adviseur, denk ik.
Als je terugkijkt op die 18 jaar, wat is er dan nog meer veranderd? Of misschien beter gezegd: ben jij veranderd?
Ja, ik sta er zeker anders in dan in mijn begintijd als adviseur. Ik zit relaxter in de wedstrijd, als ik het zo mag uitdrukken, en ik hoef me niet meer alles aan te laten leunen. Ik kan mezelf zijn en heb mijn eigen aanpak en benadering. Zo zul je mij nooit in jasje-dasje zien, om maar een voorbeeld te noemen. Hoe mooier het pak, hoe groter de afstand, wat mij betreft. Waar het kan, probeer ik trajecten ook prettig te laten verlopen en die ontspannen werkwijze slaat goed aan bij het MKB in Noord-Holland. Aan de andere kant weet ik ook dat je zo goed bent als je laatste succes, dus verslappen is er niet bij.
En andersom, wat vind jij van het regionale MKB?
Bij de gemiddelde Noord-Hollandse ondernemer heb ik een goed gevoel. Ze zijn over het algemeen nuchter, oprecht en hard werkend. Ik kom gelukkig weinig foute mensen tegen en krijg meestal opdrachtgevers die goed bij mij passen. Daarnaast krijg ik regelmatig het compliment dat ik goede mensen om mij heen verzamel en ook die maken meestal deel uit van het MKB in Noord-Holland. Dus ja, de ondernemersgeest in dit werkgebied is prima, als je het mij vraagt!
Wat zijn de mooiste aspecten van je werk?
Nou, daar ben ik niet een-twee-drie over uitgepraat! De afwisseling tussen de harde en de zachte kant van mijn vak zorgt er wel voor dat ik me er zo thuis voel, denk ik. Als onderhandelaar moet ik reëel zijn en betrokken partijen soms bij de les houden. Anderzijds heb je te maken met ondernemers en hun verlangens, die slapeloze nachten kunnen hebben van de stappen die ze moeten zetten. Mijn werk heeft daardoor ook een menselijke kant en dat vind ik mooi.
Daarnaast is het natuurlijk fijn als je waardering krijgt voor wat je doet. Als we voor het levenswerk van mijn opdrachtgever of de andere partij een goed resultaat hebben behaald en ik daar ook de credits voor krijg. Dat geeft een enorme drive. Ik zeg vaak dat ik mijn opdrachtgevers help naar een andere fase in hun leven. Anderen vinden dat soms wat overdreven klinken, maar zelf ervaar ik dat wél zo.
Je noemt zelf al ‘de andere partijen’. Hoe kijk jij aan tegen jouw relatie met hen?
Weet je, ik denk altijd in belangen, en je kunt de belangen van de kopende en de verkopende partij nooit los van elkaar zien. We hebben elkaar nodig om een goede deal te bereiken en de andere kant van de tafel is daarom nooit de vijand. Ik heb ook een flink aantal collega’s in mijn netwerk met wie ik prettig en op basis van vertrouwen samenwerk. Als ik hoor dat zij de andere partij vertegenwoordigen, ben ik daar alleen maar blij mee. Dat betekent overigens niet dat ik er nooit stevig inga, hoor. Dat hoort soms nu eenmaal bij zo’n proces. Ik speel daarin het spel, maar geen toneel.
Hoe bereid je een overnametraject voor?
Ik wil vooral heel goed weten wie ik tegenover me heb! Hoe ben je, wat vind je belangrijk en wat juist niet? Mijn eigen ondernemers- en levenservaring helpt me daarbij vaak om wat verder door te vragen. Ook niet onbelangrijk: wat is de rol van de omgeving in dit proces? Hoe staan zij erin? Ik wil ook onverwachte hobbels uit die hoek graag zo snel mogelijk in beeld krijgen. Verder is het managen van verwachtingen een onderdeel van mijn werk. Zo onderschatten ondernemers vaak hoelang een dergelijk traject kan duren. Door te proberen alles te overzien, kan ik de mogelijke knelpunten inmiddels vooraf al aardig goed inschatten. En natuurlijk probeer ik in de eerste gesprekken zelf ook een goede indruk achter te laten, haha!
Als het proces loopt, hou ik goed de vinger aan de pols, zodat ik altijd weet hoe mijn opdrachtgever in de wedstrijd zit. Daardoor is het makkelijker om van koers te veranderen, als het moet.
Hoe zie jij de toekomst van je werk voor je? Is het mogelijk om jouw job te vervangen door een online tool?
Nee, volgens mij niet, en dat zeg ik echt niet alleen omdat ik vrees voor mijn boterham. Ik ben van mening – gebaseerd op bijna twintig jaar ervaring en ruim 120 gerealiseerde overnames – dat elk overnametraject maatwerk is. Alle omstandigheden zijn altijd weer anders, daar kun je geen online model op loslaten. Los daarvan, veel komt aan op de juiste stap op het juiste moment, en dat is vaak lastig in je eentje te bepalen, ook als je zelf een heel goede ondernemer bent. Want naast de cijfers spelen emoties een niet te onderschatten rol en dan is het fijn als iemand met meer afstand die voor je uit het proces haalt. Hoe zakelijk ondernemers ook zeggen te zijn, het is toch vaak alsof je je eigen kind verkoopt!
Tekst: Anita van Prooijen
